Witold Lutosławski
Muzyka jest – poza wszystkim – nie tylko komponowaniem dźwięków, lecz również, a może – przede wszystkim, komponowaniem ludzkich reakcji na nie.
W. Lutosławski, Życie i muzyka
Wielki polski kompozytor, dyrygent i pianista, odznaczony Orderem Orła Białego. Urodził się 25 stycznia 1913 roku w Warszawie w rodzinie ziemiańskiej mającej swą posiadłość w Drozdowie nad Narwią. Był najmłodszym synem Józefa Lutosławskiego, znakomitego pianisty amatora i Marii Lutosławskiej. Jego zainteresowanie sztuką przejawiało się już w latach dzieciństwa – wzrastał w tradycji rodzinnego muzykowania otoczony nietuzinkowymi osobowościami. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku zaledwie sześciu lat, niedługo później podjął pierwsze próby kompozytorskie – powstało wówczas Preludium na fortepian (1922). Naukę kontynuował pod kierunkiem Józefa Śmidowicza i Artura Taubego, kształcąc się jednocześnie w zakresie kompozycji i teorii muzyki u Witolda Maliszewskiego. Pod jego okiem skomponował pierwszy wykonany publicznie utwór – Taniec Chimery na fortepian. Następnie podjął studia w Warszawskim Konserwatorium, należał do klasy kompozycji Maliszewskiego oraz fortepianu – Jerzego Lefelda. Za swój właściwy debiut kompozytorski sam uznawał Wariacje symfoniczne (1938).
Tworzył w burzliwym dla Polski czasie, wybuch II wojny światowej udaremnił wszelkie plany młodego, dobrze zapowiadającego się kompozytora. Lata okupacji Lutosławski spędził w Warszawie. Na życie zarabiał, grywając w kawiarenkach, gdzie występował w duecie z Andrzejem Panufnikiem. Po wojnie poświęcił się odbudowie polskiego życia muzycznego, włączył się w działania Związku Kompozytorów Polskich oraz organizacji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. W pierwszym okresie twórczości zwracał się ku neoklasycyzmowi, otrzymał wówczas pierwszą istotną nagrodę kompozytorską za Koncert na orkiestrę (1954), którego fundamentem stały się tematy zaczerpnięte z muzyki ludowej. Później rozpoczął intensywne kształtowanie idiomatycznego języka kompozytorskiego. Stworzył wówczas podstawy własnej techniki dwunastotonowej, w opozycji do tradycyjnej dodekafonii Schönbergowskiej, czemu dał wyraz m.in. w Muzyce żałobnej (1958), poświęconej pamięci Béli Bartóka. Sięgał także po technikę aleatoryzmu, tworząc jego szczególną odmianę, zwaną aleatoryzmem kontrolowanym. Nowy sposób organizacji materiału dźwiękowego pojawił się u niego na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia w partyturze kompozycji Gry weneckie (1961). Do arcydzieł jego pióra należą w szczególności III Symfonia i Koncert fortepianowy skomponowany dla Krystiana Zimermana. Z kolei ostatnią z jego symfonii uważa się za swoiste zwieńczenie całej twórczości. Nowatorskie podejście i eksplorowanie możliwości brzmieniowych, oryginalne podejście do formy, a także doskonałe umiejętności w zakresie instrumentacji zapewniły Lutosławskiemu miejsce w panteonie najwybitniejszych polskich kompozytorów wszech czasów. Z jednej strony był on kontynuatorem tradycji, z drugiej zaś śmiało czerpał ze zdobyczy dwudziestowiecznej awangardy. Sylwetka artystyczna Witolda Lutosławskiego oraz ogromnej wartości literatura muzyczna, jaką po sobie pozostawił, nieustannie inspirują kolejne pokolenia artystów i melomanów. Z tych powodów, chcąc uczcić pamięć zmarłego 7 lutego 1994 roku mistrza, jego imię nadano Filharmonii Wrocławskiej. Dwadzieścia lat później, od momentu powstania Narodowego Forum Muzyki, nadal pozostaje on patronem instytucji, która wraz z CD Accord tworzy unikatową serię wydawniczą poświęconą temu kompozytorowi – Witold Lutosławski. Opera omnia – prezentującą wszystkie jego dzieła. W nagraniach wzięli udział uznani polscy i zagraniczni artyści, w tym m.in. Aleksandra Kurzak, Agata Zubel, Jacek Kaspszyk, Stanisław Skrowaczewski, Garrick Ohlsson czy Jean Deroyer, a także zespoły NFM pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka.